18. ibilbidea
Pedro Pablo Uriartek argitaratutako ibilbidea “19 mendi-ibilaldi zirkularrak Gorlizetik”
Ikus ibilbidearen mapa Wikiloc-en
IBILBIDEAREN FITXA:
Denbora guztira: 3 ordu eta 45 minutu
Distantzia: 18,35 km
Metatutako desnibel positiboa: 543 m
Zailtasuna: Ertaina, distantziagatik
Ibilbide hau hasi aurretik, esan behar dugu ezinezkoa dela, zentzu hertsian, Gorlizko udalerriari buelta osoa ematea, ez baitago udalerriko mugetara ahalik eta gehien hurbiltzen den bide edo pistarik. Hala ere, ahalik eta hurbilen egin nahi izan dugu, nahiz eta erabat saihestezina den, ibilbidearen eraginkortasunaren mesedetan, tarteren batean udalerri mugakideetako lurretatik igarotzea edo gure udalerriko muga geografikoetatik erlatiboki aldentzea.
Esan beharra dago, halaber, zenbaitetan are hurbilago egon gintezkeela udalerriko mugetara, baina zoritxarrez, hesiek, ateek eta lur pribatu edo publikoetako alanbre-hesiek eragotzi egin digute, nahiz eta agian bide-zorra izan. Mendiari mugak jartzearen kontu hori ez zaigu gehiegi joaten. Nolanahi ere, Gorlizko udal-mugartea inguratzen duten bide eta bidezidorretatik bira luzea egitea da gure helburua, nahiz eta ibilbide horretako zenbait zati aurretik aipatutako beste ibilbide batzuen zati izan.
Aurreko ibilbide guztietan bezala, Ibarreta Plazatik abiatuko gara Itsasbide kaletik hondartzara jaisteko eta Astondorainoko pasealekua hartuko dugu (18 minutu), erietxearen aurretik pasatuz. Gorlizko lursailek itsasoarekin duten mugara ahalik eta gehien egokitzeko, jakina, Ermua mendirako itsasertzeko ibilbidea egitea erabaki dugu (ikus 2. ibilbidea), hau da, Astondoko eskailera landatarretatik igotzea, gero harrizko maila are landatarragoak dituzten beste eskailera batzuetatik jaisteko, baina oso egokiak, Askorriagako Fortinaren hondakinetarako desbideratzeraino (34 minutu).
Larragan mendiraino igotzen diren aldapa gogorrak igo, foru-baserriko larreak bereizten dituen alanbre-hesiaren ondoan, eta berriro jaitsi itsasargira igotzen den errepideraino. Orain harengana jo eta itsasargira iritsiko gara minutu gutxiren buruan (55 minutu). Hemendik eskuinera jo eta Fanoko zelaietara iritsiko gara. Bertatik, gailurreko bidea hartu eta Ermuako gailurrera iritsiko gara (ordubete eta 15 minutu).
Ermuako gailurretik, udalerriaren mugakide diren lurretara hurbiltzeko, Etzandarrirantz jo beharko genuke, baina Lemoizko lursail neketsu eta zailengatik irtengo ginateke udalerritik. Gure burua ez zailtzea eta hainbeste ez desbideratzea erabaki dugu. Diputazioaren ortoargazki batean eta Gorlizko mapa ofizialean egiaztatu dugu Armintzara jaisten den bidearen bidegurutzetik ehunka metro ingurura gutxienez bi pista zahar, edo, hobeto esanda, oso argi ikusten diren bideak, jaisten zirela handik Orabille-Fano errepidera (Fanobidea). Baina gaur egun, zoritxarrez, lur hori guztia hesituta dago, eta ezinezkoa da igarotzea, eta, jakina, ez da nire asmoa nire adinean alanbradak saltatzen ibiltzea eta jabeek hain arreta handiz isolatzen dituzten lur pribatuak inbaditzea.
Hori esanda, ibilbide klasikoa egitea erabaki dugu, eta zuhaitzen arteko gure ohiko bidetik jaistea, eta, gure ezkerretara, aipatutako alanbre-hesia etengabe agertuz Fanobideraino, auzoko baserrietatik gertu sartuz, alokatzen diren baratzeen ondoan (ordubete eta 30 minutu). Fanobidetik jarraituko dugu amaieraraino, Orabille-raino, eta azken ehunka metroetan Lemoizko udalerriarekiko mugatik joango gara (ordubete eta 50 minutu).
Errepidea gurutzatu eta Orabille – Andraka errepidetik aurrera joko dugu zuhaitz-lorategi zabala eta Larrakoetxea jatetxea eta landetxea banatzen dituen alanbre-hesiaren amaieraraino. Une honetan, Lemoiz eta Plentzia arteko mugatik ari gara igarotzen, haren udal-lurraldea beso estu batean hedatzen da eremu horretaraino.
Pixka bat aurrerago, zenbait ibilbidetan aipatu dugun bide bat abiatzen da, Saratxagaraino jaisten gaituena. Oso bide polita da, oso mendizalea, eta landaretza ugaria du bi aldeetan, batzuetan bidea inbaditzen duena. Ia amaieran bidezidorra bat-batean ezkerrera biratzen da (gure eskuinetik ateratzen den bidetik Gorlizko Orbieta Bidea kalearen goialdera irtengo ginateke) eta pare bat minutu barru bidea irekitzen da eta etxe batzuk bereizteko hesiak agertzen dira, Saratxaga garagardotegian amaitzeko (negozioa itxita dago letra hauek idazten ditudanean) (2 ordu eta 15 minutu).
Bidezidor hau hartu dugunetik Plentziako lurraldean sartu gara, Saratxaga inguruko eremu osoa udalerri horretakoa baita, baina Gorlizko “mugatik” oso gertu gaude.
Sagastikoetxe poligonora doan eta jende gutxi ibiltzen den errepideari jarraitzea erabaki dugu, eta haren paretik gora egingo dugu Mungiako errepideko biribilgune handira igo arte. Gorlizko udalerrian sartuko gara berriro (2 ordu eta 25 minutu).
Mungiako biribilgunetik kilometro bat gorago eskuinerantz dagoen desbideratzeraino iritsi behar dugu, Botola bidea deritzona. Horretarako, bi aukera ditugu: batetik, errepide nagusira joatea, jende asko ibiltzen den eta ia bazterbiderik ez duen errepide nagusira, horrek dakarren arriskuarekin, edo, askoz hobeto, bigarren aukera biribilgunearen beste aldean zementuzko pista bat hartzea da, ezkerretara, inguruko zuhaitz batzuetara. Ez dago galtzeko aukerarik, biribilgunetik abiatzen den landa-bide bakarra baita.
Hartzen dugun bidean, laster desagertzen da zementua, eta bide bat bihurtzen da, non batzuetan autoren bat ibiltzen dela ikusten dugun, errodaduren arabera. Gorantz goaz, poliki-poliki, arteen babespean. Zulotxo koriazeoekin bidea estaltzen dute batzuetan. Handik gutxira, eskuinetara dauden ate pare batera iritsiko gara. Ate horiek itxi egingo dituzte, lehenak negutegiak eta bigarrenak, berriz, ondo zaindutako larre zabalak. Bidea, orain, bide ikusgarri bihurtzen da, beti ere Mungiako errepideko zirkulazioaren hurbileko zurrumurruarekin. Bidearen zati polit batean sartuko gara, orain laua, zuhaitzen eta alboko landaretzaren azpian aurrera doana. Handik gutxira, bidea eukalipto altuko baso batean sartzen da, eta berehala iristen da gure eskuinaldeko eremu zabal ireki eta garbi batera. Bideak, inguru honetara iritsi bezain laster, ezkerrera egiten du. Jarraitu egiten diogu, eta berriro beste gune ireki batera iristen da. Gure buruen gainean linea elektriko bat dago, gutxi gorabehera gure martxaren noranzkoari jarraitzen diona. Kota txiki honek Mandañuburu du izena. Bidexka, batzuetan beheraguneek estaltzen duten arren, ez du zailtasunik aurrera egiteko, eta, handik gutxira, Botola Bidera jaisten hasten da, Koala mintegietara joateko adierazten duen kartelaren ondoan.
Botola bidetik beherantz joko dugu. Orain, jende gutxi ibiltzen den eskorga batetik joango gara. Bertan ibili garen aldietan ez gara ibilgailuekin topatu. Hemendik aurrera, ia ibilbide honen amaierara arte, 12. ibilbidea jarraituko dugu, eta pixka bat aldatuko dugu amaiera, Gorliz eta Plentziako udalerrien arteko mugara zehaztasun handiagoz egokitzeko.
Orain lasai samar ibiliz, bidegurutze batera iritsiko gara. Bertan, Gorlizko Zabale auzorantz doan pista ikusgarri bat gure eskuinerantz abiatzen da, baina guk ezkerretara hartuko dugu, errepideari jarraituz. Berehala, Koala haztegien sarreratik igaroko gara, eta, ezkerretara, Butroeko (ezkerrerantz) gaztelura doan bidearekiko bidegurutzea dago (GR 280). Metro batzuk aurrerago, bi seinale dituen zutoin bat dago, batak aipatutako GRa adierazten du eta besteak Gandiarako norabidea adierazten du, non itzulinguru bat eman ondoren iritsiko garen (2 ordu eta 50 minutu).
Guk aurrerantz jarraitzen dugu, eraikuntza materialaren hondarrak dituen pista batetik, zeinak aurrera jarraitzen duen igoera leunean. Handik gutxira, eskuinerantz desbideratze bat dago, baztertuko duguna eta aurrerantz jarraituko dugu eukaliptoen artean.
Daramagun pista auzo-errepide batean amaitzen da. Ezkerrean, baserriak eta txaletak daude, Plentziako itsasadarrera ematen dutenak. Ukuilu baten aurretik igaro, eta aldapa txiki baten ondoren, txaleten artean, Gandia Bideraino jaitsi, harrizko iturri baten parean. Aldapatik itsasadarraren eta Txipioren ikuspegi bikaina ikusten da.
Iturrira iritsita, ezkerrerantz joko dugu Gandia bidea kalearen amaieraraino, eta Plentziara sartzeko biribilgunean amaituko dugu (3 ordu eta 15 minutu). Gorlizek Plentziarekin duen mugatik oso gertu gabiltza. Gure eskuinean dauden lurraldeak Gorlizekoak dira eta ezkerrekoak itsasadarreraino, Plentziakoak.
Biribilgunean, eskuinera hartu Kautela Bidean barrena eta ezkerreko espaloitik igo. Aldapa erdian, gure ezkerretara Bidegurutze kalea hasten da, eta bertatik igo behar dugu Osakidetzako kontsultategi medikoaren aurretik pasatuz. Andra Mari Bidea gurutzatu eta Mungia Bidera iritsiko gara. Han, ezkerretara jo, Palankete kalera iritsi arte. Handik, Iturgitxi kalera jaitsi, eta ezkerrera egin, Areatzara iritsi arte. Kautela Bidetik honaino beti dugu Gorliz gure eskuinean eta Plentzia gure ezkerrean.
Orain kale nagusitik PIEeko biribilgunera eta aparkaleku handira joan besterik ez dugu egin behar. Itsasbide kaletik igo, Gorlizko arteria nagusia, aparkaleku handiaren aurretik lehenengo pasa eta Escribanoko bihurgunera iritsiko gara. Pixka bat gorago Ibarreta Plazara iritsiko gara (3 ordu eta 45 minutu). Zirkulua itxi dugu 18 km pasatxo ibili ondoren.
