19. ibilbidea
Pedro Pablo Uriartek argitaratutako ibilbidea “19 mendi-ibilaldi zirkularrak Gorlizetik”
*Ibilbidearen mapa: egiteke*
IBILBIDEAREN FITXA
Denbora guztira: 7 ordu eta 30 minutu
Distantzia: 34 km
Metatutako desnibel positiboa: 900 m
Zailtasuna: altua
Hau da, zalantzarik gabe, gida honetako ibilbide zirkularrik luzeena. 30 km baino gehiago ditu, eta guztira 7 ordu baino gehixeagoko ibilbidea da, 900 m inguruko desnibel metatuarekin. Uribe Kostako eremu honetatik igarotzen dela kontuan hartuta, non ia ez dugun mendi handirik, bide bakar batean metatutako ia 900 metroko desnibelera iristea hitz handiak dira. “Zango-hausle” tipikoa da, eta zenbait orduko ibilaldietan trebatu eta ibiltzera ohituta daudenentzat baino ez da gomendatzen. Jakina, beste aukera bat da ibilbidea bi egunetan egitea, bi etapatan banatuz. Kasu honetan, erronka arinagoa da.
Esan dugun bezala, ibilbide hau, bere kilometrajeagatik eta desnibel metatuagatik, ibilbide “gogor” bat bezala har badaiteke, gogortasun hau, aurreko beste ibilbide batzuetan aipatu diren eta zeharkatzen dituen tokien edertasun paregabearekin soberan konpentsatuta geratzen da. Ibilbidea erabat betetzea kirol erronka bat baino ez da, eta mendi ibilaldi handi samarretara ohituta dagoen edonork egin dezake aurrera. Eta uzten badidazue, gomendio bat egin nahi dizuet: lasai samar egin ezazue, presarik eta gehiegikeriarik gabe, paisaia zoragarri eta aldakorraz gozatuz eta, pentsa ezazue, ondo amaitu behar dela eta ez duela merezi, batez ere hasieran, pausoa behartzea, lehenago iristeko, atletak ahitu ezean.
Animo.
Kasu guztietan bezala, Ibarreta Plazan hasi eta Itsasbidetik hondartzara jaitsiko gara, erietxe aurreko hondartzako pasealekua hartu eta Astondora iristeko. Harmaila landatarretatik Astondoko kotaraino igo, eta jaitsi ondoren, Azkorriagako Gaztelutxora edo Fortinera doan bideraino iritsiko gara. Gero, aldapa handi bat igoko dugu Larragan kotaraino, eta berehala itsasargiko errepidera jaitsiko gara. Handik gutxira iritsiko gara itsasargira.
Fanora jarraitu, bertako larreak zeharkatu eta lehenengo gailurrera joango gara, Ermua mendira (ordubete eta 20 minutu). Ermua igo ondoren, aurrerantz jarraitu eta Armintzarantz abiatuko gara, jaitsiera klasiko eta jende ugari erabiltzen duena (hala ere, Etzandarrirantz desbideratu gaitezke eta Armintzara jaitsi kostaldetik gertuen dagoen ibilbidetik).
Armintzara iritsitakoan (ordubete eta 50 minutu) kostaldeko Lemoiz auzotik irtengo gara Bakiorako errepidetik, eta zubia igaro bezain laster, eskuinerantz desbideratuko gara Urizarmendira igotzeko. Urizarmendi bigarren gailurra da, bideko postontzia duena. Eguneko bigarren kota horretara igotzeko bideak Armintza-Bakio GR 280 errepidearen zati bat jarraitzen du. Urizarmendira igotzeko seinale zurigorriei erreparatu besterik ez dugu egin behar, eta arazorik gabe iritsiko gara buzoi dotorera, teilatu gorria duen etxetxo txiki baten itxura duena (2 ordu eta 20 minutu).
Aurrera jarraituko dugu kordaletik, Burdinazko Gerrikoaren “ingeles lerroaren” kokalekuen ondotik igaroz. Zati honetan guztian jarraitzen dugun bideak ez du arazorik Andrakara iristeko, izan ere, gehienetan pista zabala da eta ez du desbideratzerik, eta dituen gutxi horiek seinaleztatuta daude. Gorliz – Mungia errepide orokorrera sartu eta, 200 bat metrotan eskuinera, Andraka auzora iritsiko gara, Lemoizko beste auzo bat (3 ordu eta 10 minutu).
Orain, itsasadarrera jaisteko eta Butroeko gaztelura iristeko, GE280aren beste zati bati jarraituko diogu. Izan ere, Andrakan ikusten dugu seinale zurigorrien bat. Jaisten den errepidetxo bat hartuko dugu, ermitaren atzetik jatetxe baten ondotik irteten dena. Baserri politen artean ibiliko gara, beti ere jaitsiera leunean, baina zelai zabal batzuen artetik igaro ondoren, eta errepideak eskuinetara bat-batean biratzen duenean, handik bertatik aurrerantz bide bat abiatzen da zuhaitzen azpitik, eta hortik jarraituko dugu.
10 bat minututan, desbideratu gabe, eta nahiko bide hautsi eta deseroso batetik, zuhaitz batzuetan argibide gorri eta zuri batzuk erdi ezabatuekin, Plentziako itsasadarrera iritsiko gara (3 ordu eta 27 minutu). Butroeko gaztelurantz jarraitu beharreko norabidea adierazten duen kartel bat dago. Gure ezkerrerantz joan behar dugu Butroeko gaztelurantz, eta horrela egiten dugu. Honaino, 5. ibilbidearen zati bat jarraitu dugu zehatz-mehatz.
Bidea harritsua da orain, eta gorantz doa pinu itxi batzuetara iritsi arte. Badirudi tunel batean sartuko garela. Bide zabalak luzaro jarraitzen du pinudiaren barruan, gure eskuinaldean hesi bat eta Lawson pinu zaharrak dituela. Butroeko gaztelurako errepidera iritsi baino pixka bat lehenago, Andrakara igotzeko norabidea adierazten digun seinaleztatutako desbideratze baten aurretik igaroko gara. Bide honetatik ere jaitsi gintezkeen, baina denbora gehiago beharko genuke. 9. ibilbidearen aldaeretako bat da.
Guk aurrez aurre jarraituko dugu, eta ehunka bat metrotan 2 kilometro egin ondoren Butroeko gazteluan utziko gaituen errepidera iritsiko gara, aurretik Arbinako presaren eta haren ondoan zegoen marea-errota zaharraren aurretik igaroz. Errepidea oso laua da, jende gutxi ibiltzen da eta ibilera atsegina du, itsasadarra gure ertzean eta ia beti zuhaitzen estalkiaren azpian. Azkenik, bere egituragatik eta kontserbazio onagatik txundituta uzten gaituen gaztelura iritsiko gara, bere estiloan Luis II.a Bavariakoak eraikitako gaztelu bavariar itzelak gogoratuz (4 ordu eta 7 minutu).
Hemendik aurrera eta Urdulizeraino, ibilbidea 9. ibilbideko zati baten berdina da, baina berriro laburbilduko dugu. Gure ibilbideak gazteluaren atzealdetik jarraitzen du, ezkerrerantz doan errepide batetik, eta Mahasti landa-ostatuaren aurretik igaro behar dugu Dobaran auzora iritsiz. Hemen bidegurutze bat aurkituko dugu, eskuinekoa aukeratuz. Errepidetxoa baserri eder eta txukunen artean doa eta oso lasaia da ia zirkulaziorik gabe. Beste bidegurutze batera iritsiko gara, eskuinetik joan gabe, eta Izuskizara (Abanico de Plentzia) iritsiko ginateke. Gero, baserrietara joateko hainbat bide gurutzatuko ditugu, baina gu beti aurrera goaz biderik nabarienetik.
Handik gutxira beste bidegurutze batera iritsiko gara eta eskuinekoa aukeratuko dugu, Urdulizko Elortza auzora doana. Ez dugu ezkerrerantz joan behar, errepide orokorrean amaitzen baita. Elortza auzora iritsiko gara, Urdulizko lehen etxeen aurretik igarota. Ia berehala iritsiko gara BI 634 Urduliz – Plentzia errepide orokorrera (5 ordu eta 10 minutu).
Eskuinerantz hamarnaka metro egin, eta ezkerrerantz egingo dugu Antsonekoa bidetik, eta kale horretatik aurrera egingo dugu, igoera diskretuan.
Aurrera jarraituko dugu Ortulane landetxearen aurretik eta pixka bat aurrerago MB sistemetik. Hemen eskuinera egingo dugu Igeltzera kaletik aldapa handi bat igoz. Bidegurutze bateraino iritsiko gara. Bertan, udal-uren instalazio batzuk daude, alanbre-hesi handi batez itxita (5 ordu eta 35 minutu).
Ezkerreko pista hartuko dugu. Ehunka bat metrotan ur-biltegi batetik igaroko gara bidegurutze berri batera iritsi baino lehen, eskuineko errepidea baztertuz eta Goierri bidetik Barrikarako norabidean aurrerantz jarraituz. Bidegurutze horretan eskuinera hartzeko aukera 10. ibilbiderako izango litzateke. Tarte labur baten ondoren, ezkerretara dagoen desbideratze bat hartu behar da, “Plentzia” dioen kartel baten albo batetik abiatzen den bidezka batetik, eta denbora gutxian Txipiora eramango gaituena.
Baina esan dugu orain beste errepide-zati bat tokatzen zaigula Goierri bidetik aurrerako bidegurutzean jarraituz eta, minutu batzuk barru, Txipiotik datorren errepidean amaitzen dena (ikus 11. ibilbidea), aipatutako 11. ibilbidean GR280-tik datorren saihesbidearekin bat egin eta justu metro batzuetara.
Eta zuzen jarraitu behar dugu errepide horretatik aurrera, Barrikako San Andres ermitaren eta izen bereko kultur zentroaren aurretik igaroz, BI – 2122 errepidera edo Getxo – Plentzia errepide orokorrera iritsi arte. Hortik eskuinerantz jarraitu, kilometro bat aurrerago dagoen biribilgune bateraino. (6 ordu eta 12 minutu).
Biribilgunea gurutzatu eta aparkaleku batera iritsiko gara berehala. Diagonalki beste muturreraino gurutzatuko dugu, eta, handik, Barrikako itsaslabarren gainetik doan lurrezko bide zapaldu eta jende asko ibiltzen den bide batean sartuko gara, ibiltzeko erosoa. Gure begien aurrean zabaltzen den paisaia ikusgarria da, eta ezinbestekoa izango da une batzuk gelditzea hura miresteko edo argazkiak ateratzeko.
Bideak galerarik gabeko tarte batean eramango gaitu, Muriolako hondartzatxo nudistara jaitsi ondoren (6 ordu eta 40 minutu). Aurrerago, goiko aldean, bistak apartak dira: Astondoko puntala, Gorlizko hondartza, erietxea, eta Plentziako eta Gorlizko hiri-inguruneen hondoko etxeak. Begiratoki pribilegiatu batean gaude, eta presa gehiegi ez badugu, hobe da pixka batean gelditu eta ikuskizunarekin gozatzea.
Muriola hondartzarako sarbidean gaude, egurrezko zubitxo batean. Justu bere eskuinean, hormatxo batean, GR 280aren deribazio baten marka zuri-gorriak ikusten dira. Alboetako sastrakak estaltzen duen bidezidor batean gora egingo dugu, baina oraindik ikusten dena, eta laster erabat ezkutatuta geratuko da, bidea konpontzen ez bada. Bidea jarraituko dugu, eta handik minutu batzuetara, errepide hil eta abandonatu batean utziko gaitu. Errepide horrek emango zien zerbitzua inguruko txaletei, eta ez da eraiki urte askotako kostaldeetako auzi batengatik.
Eskuinera jarraituko dugu gorantz, eta handik gutxira irteerarik gabeko beste errepide batera iritsiko gara. Han, ezkerrera egingo dugu (marra gorriak eta zuriak), eta, berehala, burdin hesi baten ondoan, jaitsieran dagoen bidezidor batean sartuko gara. Bidexka horren alboetan, Pampako lumagileak daude (Cortederia Selloana), eta San Telmo auzoko etxe batzuen atzealdetik oso gertu dagoen pista batera iritsiko gara, oraindik Barrikakoa dena. Eskuinera hartu eta pista erabat ixten duen hesi handi batera iritsiko gara. Beste aldera pasatzeko eskuinetik inguratu behar dugu (7 ordu eta 2 minutu).
Jatorrizko puntura itzuli eta ibilbide luze eta zorrotz hau bukatutzat emateko, Plentziako zubira itsasadarraren gaineko egurrezko hegal bikainetik ailegatu besterik ez da egin behar. Zubia gurutzatu, eta nahiko lur jota joango gara bidearen amaierarantz, Gorlizerantz, itsasadarraren pasealekutik eta Plentziako ontziolatik, horrek merezi baitu bere xarma bereziagatik.
Areatza kaletik jarraitu eta PIEra (Plentziako Itsas Estazioa) eta aurrean dagoen biribilgunera iritsiko gara. Itsasbide kaletik igotzea besterik ez zaigu geratzen Ibarreta Plazara minutu gutxi barru iristeko, 34 Km hanketan sartu eta 7 ordu eta erdiren ondoren gure irteeratik, 800 metroko desnibel positiboarekin.
Atseden hartzeko eta indarrak berritzeko ordua da, dudarik gabe merezi duguna. Oso goiz irten bagara, oraindik bazkaltzeko orduan egongo gara, eta indarrak konpondu ahal izango ditugu herriko jatetxeren batean.
