13. Ibilbidea
Pedro Pablo Uriartek argitaratutako ibilbidea “19 mendi-ibilaldi zirkularrak Gorlizetik”
Ikus ibilbidearen mapa Wikiloc-en
IBILBIDEAREN FITXA:
Denbora guztira: 3 ordu eta 55 min
Distantzia: 19,85 km
Desnibel positiboa: 414 m
Zailtasuna: Ertaina luzeragatik
Hau ere ibilbide luze samarra da. Lau ordu eta erditan egin dezakegu oinez pauso lasaian, argazkiren bat atera, zerbait edan edo bokataren berri ematera geldituz. Hala ere, ibilaldi luzeak egitera ohituta dagoen jendeak hiru ordu eta erdi eta lau ordu artean egin lezake geldialdirik gabe. Ibiltari bakoitzak bere erritmora egokitu dezake ibilbidea. Hala ere, egiaren omenez, esan behar da desnibel larririk gabeko ibilbidea dela: 414 metroko desnibel positiboa ia 20 kilometrotan.
Gehiena errepidetik da, baina, oro har, auzo-errepide txikiak dira, batzuk goibelak, eta gehienak xarmaz beteak. Ia ez dute zirkulaziorik, eta igarotzen garen landa-eremuetako baserri ugariei ematen diete zerbitzua.
7. ibilbideko Andrakara igotzeko saihesbiderik luzeenean hartu behar den desbideratzeraino, bidea berbera da, baina, hala eta guztiz ere, gaingiroki gogoratuko dugu: Gorlizko Ibarreta plazatik irten eta txaluparen biribilgunetik hilerriaren eta Sagastikoetxe industrialdearen aurretik joango gara, Mungiako errepideko biribilgunera iritsi arte. Aurrera jarraitu, eta hurrengo biribilgunera iritsiko gara, Kautela bidetik behera, Plentziara sartzeko biribilguneraino. Han, ezkerrera egingo dugu Gandia bidetik (20 minutu). Kale horri jarraituko diogu, harrizko iturri baten pareraino. Gorantz doan errepidetik edo Mandañu bidetik aurrerantz jarraituko dugu gorengo zatiraino, eta Butroeko gaztelurako bidea hartuko dugu (GR argibideak) (33 minutu).
Ia guztia zuhaitzen azpitik jaisten ari den tarte labur baten ondoren, Plentziako itsasadarrera iritsiko gara. Itsasadarra gure eskuinetara geratuko da beti, Butroera iritsi arte. Itsasadarraren ondoko zuhaiztiaren azpiko bidezidorretik jarraitu, GR 280aren lehen desbideratze seinaleztatura iritsi arte, Andrakara igotzen dena (52 minutu). Guk aurrerantz jarraituko dugu eta minutu batzuk geroago GR-ren bigarren desbideratzeraino iritsiko gara, Andrakara doana (ikus 12. ibilbidea) (ordubete).
Pistak beherantz jarraitzen du eta, ia berehala, beste pista zabalago batean amaitzen da, lehenik hartxintxarrez eta ondoren asfaltaturik, Butroeko gazteluraino eramango gaituena. Ikusiko dugu, hasieran, gure eskuinetik bidean lusailen sarrera batzuk eta landetxe batean amaitzen direla.
Tarte lasaia eta erabat laua da, gehienak zuhaiztiak eta ibilbide atseginekoak, eta itsasadar hurbil eta lasaia gure eskuinaldean. Berehala, itsasadarra, orain arte Plentziako itsasadarra deitua, Butroeko ibaia bihurtzen da, jada, Arbinako presaren parean itsasaldiek eraginik izan gabe. Uraren gazitasuna gutxituz doa itsasadarra Butroe ibaia bihurtzen den presara hurbiltzen den heinean.
Arbinatik gora, ibaian batzuetan, urak berdez tindatzen dira gainazalean hazten diren mikrolandare-kopuruagatik, presak eragiten duen geldialdiak lagunduta. Ikusiko dugu nola, ibai tropikal eta basatien imitazioz, ibaiertzeko zuhaitzen adarrak ia ur gainean tinkatzen eta pausatzen diren. Ingurunea oso lasaigarria da.
Ia konturatu gabe, basoa miresten gaudenean, gure eskuinera dagoen bihurgune baten ondoren, Butroeko gaztelu ikusgarrira iritsiko gara, maitagarri-ipuin batetik ateratakoa dirudien gaztelura, nahiz eta bere jatorria ez den ipuinezkoa, baizik eta bandera-gerlari sutsuena, Butroitarrak bezala, eta bere leinuaren lurzorua izan zena (ordubete eta 30 minutu).
Bere historia XI. mendean jaio zen, Butroitarren antzinako dorrearen gainean Erdi Aroko gotorlekua eraiki zenean. Dorre hau XIV. mendean gaztelu menderaezin bihurtua da, eta, bere almenen gainean, Butroien zutoihal beldurgarria zegoen, Oñatiko bandoaren burua izanik, bere betiko etsaien aurka, Gamboidarren aurka, bandoen gerra ospetsuetan odolez borrokatu zirenak. Henrike IV.a eta Errege Katolikoetatik aurrera, eraikin hauek, nobleen ohiko bizileku bihurtzen dira, eta horixe gertatu zitzaion gazteluari. Mendeetan zehar hainbat istorio eta elezahar izan dira bere horma lodien atzean, baina XIX. mendean Torrecillako markesak, gazteluaren jabeak, Bizkaia osoko baserrien errenta ugarietatik lortutako funtsekin berreraikitzeko agindu zuen. Baserri horien jabea ere zen. Eta Luis II.a dohakabeak eraiki zuen Bavariako gazteluen estiloko estilo erromantiko eta exotikoa jarraituz egin zuen. Berreraikuntza motela, hondo mugatuen ondorioz, XIX. mendean hasi eta XX. mendearen hasieran amaitu zen. Gaur egun, jabea elkarte pribatu bat da. Merezi du Gatikako udalerriaren monumentu paregabe hau ikusten pixka batean gelditzea, eta handik pasatzen naizen bakoitzean galdetzen diot neure buruari nola ez duten administrazio publikoek babesten, haren narriadura saihestearren.
Gaztelua eskuinetik inguratu eta atzealdean pista bat ikusiko dugu, desbideratzen dena. Eskuineko pistak ibaiaren zati bat inguratzen du, baina ez du irteerarik, Arbinako presaraino ibaiaren ezkerraldetik bakarrik iristen baita. Guk ezkerreko errepidea hartu eta, berehala, ezkerrera hartuko dugu berriro, gure eskuinetik Butroi hipikara doan pista baztertuz. Mahasti landa-ostatuaren sarreratik igaro eta Dobaran auzora iritsiko gara, non pixka batean ibiliko garen (ordubete eta 50 minutu).
Hemen bidegurutze bat dago eta guk eskuinetik joatea aukeratzen dugu, ezkerretik joanez gero, bihurgune handi pare baten ondoren Gatika – Uruliz errepide orokorrera iritsiko baikara. Ez dugu errepide honetatik joan nahi, trafiko handiagoa baitu.
Baserri zoragarrien artean doan gurditxotik jarraitu eta gorabehera batzuen ondoren beste bidegurutze batera iritsiko gara, Dobaran auzoan bertan. Hemen ezkerrera hartuko dugu (2 ordu eta 5 minutu), eskuinetik joanez gero Isuskitzara iritsiko baikara, Plentziako abanikoaren urbanizazioa.
Errepidetik gutxi gorabehera urrun dauden baserri asfaltatu batzuen sarreretatik pasatzen gara, eta horrek ez gaitu nahastu behar. Oro har, ibilbidea nahiko nabarmena da. Minutu gutxi barru beste bidegurutze batera iritsiko gara. Ezkerrera hartzen badugu, ehunka metrotan errepide nagusira iritsiko gara, eta handik jarraitu nahi ez dugunez, eskuinera hartuko dugu. Elortza auzoan sartuko gara, Urdulizko lehen etxe eta urbanizazioetatik gertu, eta Urduliz – Plentzia errepideko biribilgune batean sartuko gara herrian (2 ordu eta 25 minutu).
Aipatutako errepide orokorrean sartuko gara (BI–634) eta dozenaka metro eskuinerantz desbideratuko gara, berriro ezkerrerantz hartzeko Antsonekoa bidetik.
Urduliz udalerriko alboko kale bat da, ehunka metro igaro ondoren Antsonekoa bidea ere izeneko alboko beste kale batean amaitzen dena. Ez dago galerarik, ez baitago beste ibilbiderik.
Kale horretatik aurrerantz jarraituko dugu, gure oinen azpitik doan metroa-lineatik igaroz. Espaloitik joango gara Ortulane landetxearen aurretik pasatuz, eta Igeltzera kalera iristean eskuinera egingo dugu MB Sistemasen parean. Igoera laburra da, baina zorrotza, eta bidegurutze bateraino iristen gara. Bidegurutze horretan, ur-erregulazioko udal-instalazio batzuk daude, alanbre-hesi altu batez itxita (2 ordu eta 50 minutu). Ezkerreko pista hartuko dugu, eskuinetik datorrena jarraitzen duena, eta hortik jarraituko dugu 9. ibilbidea, hemendik aurrera Plentziara iritsi arte partekatuko duguna.
Gane auzoan gaude. Metro gutxi batzuetan ur-biltegi baten aurretik igaroko gara, bidegurutze berri batera iritsi baino lehen. Bidegurutze horretan eskuinera hartuko dugu, “Irteerarik gabeko errepidea” dioen kartel bat dagoen arren. Berdin dio, errepidetik jarraituko dugu zuhaitzen azpian sartzen den aldapa labur batean. Berehala errepidea lautadaka hasten da, eta bere goialdetik ehun bat metrora kartel argi bat dago gure ezkerretara, jarraitu beharreko norabidea adierazten duen iturri baten ondoan: Plentzia (3 ordu).
Hortik jarraitzen dugu. Basoko zuhaitzen azpitik sartzen den landaretzak ia itxitako bidezidor batean sartuko gara. Lokaztutako tarteak daude, baina bidea, beti beherantz, oso polita, iluna eta bakartia da. Itzala eskertzen da, batez ere goiz erdian bagaude eta beroak estutzen badu.
Bide berri batera sartu eta handik beherantz jarraitu errepidearekin metro batzuk egin arte. Handik, ezkerretara eta beherantz jarraitu, eta eskuinera hartu dugu, bide zabal batetik, banku eta iturri batera iritsi garenean, eta, ia konturatu gabe, baserri abandonatu handi baten aurretik igaro ondoren, eta berehala, pisu-etxe batzuen aurretik, Txipiora eta Plentziako metro-geltokira iritsiko gara (3 ordu eta 20 minutu).
Zubia gurutzatu eta Batela tabernaren aldamenetik abiatzen diren Kristoren eskaileretatik jarraitu, eskuinaldean dagoen izen bereko ermita txikiraino, kalearen goian, eskuinean. Haren ondotik igaro eta gora jarraituko dugu, desbideratu gabe, Gorlizko udalerrian berehala sartuz. Muga iturri baten ondoan dago. Gorlizko zaindariaren baselizaraino iritsiko gara, pixka bat gora eginez: Andra Mari Agirre eta Elurretako baselizaraino. Handik minutu batzuetara Mungiako errepideko biribilgunera iritsiko gara, eta handik, zirkulua ixteko, txaluparen biribilgunera iritsiko gara. Ondoan, Ibarreta Plaza dago (3 ordu eta 55 minutu).
