Amalur, Ama Lurra. Bere barnetik sortu ziren gauza guztiak, eta oraindik, egunero, atseden bila, bere barnera bueltatzen dira, bere alabak, Eguzki eta Ilargi. Beste mitologietan jainkoak eta jainkosak zeruetan bizi ohi ziren baina Euskal Mitologian, berriz, izaki magikoak gure inguruan bizi dira betidanik, lurran, kobazuloetan, urrun dauden lekuetan. Naturaren indarrak azaltzeko mitoak zeuden ere, eta oso garrantzitsuak ziren. Badakizue nola sortu zen dena?
KONDAIRA
Ezereza zenean zegoen gauza bakarra, lurra sortu zen, eta hainbat bosturteko eta gero, alabak, Eguzkia eta Ilargia, jaio ziren haren barrenetik, inguratzen gaituzten gainerako elementuak bezalaxe. Bata, jainkotasunaren aurpegia; bestea, haren begia, gu zaintzeko. Izaki bizidun guztiak naturaren parte garelako ez dugu harengandik urrundu behar. Gizakien arrazak errespetu handiagoa zor dio Amalurri, ama lurrari. Gure garapenak nahiz hartatik eratorritako ekintzak Amalurraren pazientzia agortzen ari dira. Pertsona adintsuenetako batzuk jakituria osoz uste dute agian lurrikara kopuruak nahiz haren bizitasunak gora egin izana, lotan uste genituen sumendiak piztu izana, sendaezinak diren gaixotasun berriak agertu izana, eta abar ez dela Amalurrek gu ohartarazteko egindako saiakera baino, bere haserrealdi handia izan daitekeen horretara iritsi baino lehen. Gure esku dago haren etorkizuna, gure etorkizun ere badena.
Aritza Bergara Alustizak idatzitako testua
Argazkia: Mari y Ahari. Mitologika, una visión contemporánea de los seres mágicos de Euskadi (p. 19), A. Bergara, R. Alzate, R. del Río, 2017: Astiberri.