1. ibilbidea
Pedro Pablo Uriartek argitaratutako ibilbidea “19 mendi-ibilaldi zirkularrak Gorlizetik”
Ikus ibilbidearen mapa Wikiloc-en
IBILBIDEAREN FITXA:
Denbora, guztira: ordu bat eta 50 minutu, jaitsierarik jende gehien ibiltzen den jaitsiera hartuta
Distantzia: 8,26 km
Metatutako desnibel positiboa: 309 m
Zailtasuna: Txikia
Hau da Ermura igotzeko biderik zuzenena eta azkarrena, herrigunetik abiatuta. Betidanik jarraitu duguna da, neska-mutilak ginenetik eta itsasargia beren errepidearekin eraiki baino askoz lehenago igotzen ginenetik. Garai hartan, Gorlizko kostalde ia osoa okupazio militarrekoa zen, horregatik garai hartako gazteok “gure betiko bidetik” igotzen ginen. Ibilaldiak, zati batean deseroso samarra bada ere, ez du inolako zailtasunik, eta alai samar ibiliz, entretenitu gabe, gailurrera ordubete baino lehen igo gaitezke.
Ibarreta plazatik abiatu eta Iberre zeharbidetik Andra Mari Bidera joango gara. Ezkerretara hartuta, berehala iritsiko gara herriko kale nagusira: Itsasbide Kalera. Kalea gurutzatu eta Talaia Bidea zeharkatuko dugu. Ondoren, Aldapabarrenetik jaitsi eta Ondargane bidera iritsiko gara. Hortik, gure eskuinera egingo dugu biribilgune batera iritsi arte (7 minutu). Aurrez aurre jarraituko dugu Urezarantza bidetik. Lehenik, kanpinaren sarrera nagusitik igaroko gara, eta, ondoren, atzeko sarbidetik.
Horrela, betidanik Entrepinos-ko eremua deitu izan diogun tokira iritsiko gara, bertan baitzegoen izen bereko taberna eta ostatua, zoritxarrez aspaldi desagertu zena (15 minutu). Hemen, arte eder batzuen ondoan, eskuinera egin eta Arteaga bidea hartuko dugu, handik metro batzuk baino ez goaz. Izan ere, berehala ezkerrera egin behar dugu Itsas Gane urbanizaziorantz, eta berehala gure eskuinera Urtiene Estratatik.
Igoera leunean, asfaltatutako lursailetik txalet batera eta haren ondoan dagoen Gorlizko Haurreskolara iritsiko gara (20 minutu). Han bertan, gurditxoaren amaierara iristean, gure eskuinaldean, sastraken artean, bide harritsu eta oso hautsi baten hasiera ezkutatzen da, batez ere hasieran, ibilbide zailekoa, pixkanaka Orabilletik Fanoserako errepideraino eramango gaituena.
Zati hori, esan bezala, zaila da eremu garbi eta harririk gabekoetan ibiltzea gustatzen zaien pertsonentzat. Guztiz kontrakoa da, batez ere hasieran, arroka hautsi eta deskonposatuan irekitako bideak zapaltzea zailtzen baitu. Lur deseroso samarra dela abisatzen dugu. Mendiko bizikletek ere erabiltzen duten ibilbidea delako seinale argiak ikusiko ditugu. Lurra zati batzuetan buztinezkoa da, eta, harrizko lauza handiak eta bidearekiko zeharkako arbela gainditzen ditu. Egia esan, zeharkako “flysch” batean ari gara. Aldapa leunean gora goaz bide mugagabeetatik, beti bide nagusira daramaten bidezidor ugari aurkituz.
Hesi alanbratu batera hurbiltzen ari gara, gure eskuinaldean, artzaintza-eremu bat mugatzen duten arteekin. Aurrerago, gure ezkerrean, Gorlizko badia paregabea ikusten hasten da. Denbora gutxian, eta lur lauago eta ez oso zorrotzetan, bidea bat-batean estutzen da, eta zuhaixka batzuen azpian Orabilletik Fanora doan errepidea edo Fanobidea (30 minutu) aurkitzen dugu.
Gure ezkerrean, zementuzko estrada bat ateratzen da, Urezarantza auzoaren goialdeko zatiaren kilometro bat baino gehixeago isurtzen duena, eta arteen azpiko goiko zatian igarotzen dena, Fanosen larreen atzealdea inguratuz. Oso pista erakargarria da, eta beste ibilbide batean aipatuko dugu.
Baina gaur geurera goaz, Ermuara. Fanobidean gaude. Bidegurutzean, norabideak adierazten dituen kartel bat dago. Aurrerantz jarraitu eta gure eskuinetara, etxalde txukun eta eder bat ikusiko dugu, solairu bateko ondo kontserbatutako harrizko eraikin pare bat dituena, eta, ezkerrean, baratzeak egiteko lurrak alokatzeko laborantza-gune bat.
Fanoren zati lau hau gainditu bezain laster, 200 metro baino gehiagokoa ez dena, errepidea auzoko hiru baserrietarantz ezkerretara biratzen den tokian hain zuzen, gure eskuinera bide bat abiatzen da zuhaitzen azpian, tontorretik gertu utziko gaituena.
Bidea, batzuetan lokaztua eta zati batzuetan harritsu samarra, arteen itzal iraunkorraren azpitik igarotzen da. Ermuako hegoaldeko hegalean zabaltzen den artadi kantauriarrean sartuko gara. Gure eskuinetara, bidea basotik banatzen duen alanbre-hesi bat uzten dugu beti. Tarte hau, duela ez urte asko, pista txukunxeagoa zen, baina denborak eta urak hautsi egin dute. Poliki eta ahalegin handirik egin gabe igotzen joango gara, gune garbiago batera iritsi arte, non kartel seinaleztatzaileak dituen zutoin bat dagoen (45 minutu): aurrez aurre Armintzara joango ginateke (beste ibilbide batzuetan aipatuko duguna) eta ezkerretara gure helbururantz joango gara: Ermuako gailurrerantz.
Ehunka bat metrotan, beti gora eta bide oso zapaletik, zuhaixken eta zuhaiztien laguntzaz, gailurreko harrizko etxolara iritsiko gara, eta pixka bat aurrerago Ermua mendiaren gailurra aurkituko dugu, bere bi postontziekin, bidearen eskuinaldean (50 minutu). Adi ez bagaude, gailurra alde batera utz dezakegu, txikia baita eta arteek estaltzen baitute pixka bat.
Ermua mendian gaude, bere 292 metroko altuerarekin, ia bertikalki amiltzen direnak itsasoraino, labar belartsu batean. Gure begien aurrean, behean, kostaldetik gertu, Billao edo Dragoi uhartea, bere formagatik ezagutzen den bezala. Gehienez 300 metroko luzera duen uhartetxo bat da, oso malkartsua eta itsasoak astindua, non, gutxienez, lau itsas hegazti espezie eta, batzuetan, diotenez, alkatatrazen bat habiatzen diren. Itsaso oneko egunetan, ohikoa da han behean bolatxo laranja batzuk ikustea, urpekariren bat dagoela adierazten digutenak. Ikustaldiak apartak dira: egun argietan, euskal kostaldea Kantabriaraino ikus daiteke, Serantes eta Lucero lurmuturrarekin Abraren beste aldean, Eretza, Ganekogorta, Gallarraga eta abar.
Eta orain itzuli beharra dago. Gorlizko herrigunerainoko itzulera hainbat bidetatik egin daiteke. Gure bidea desegitea eta igo garen lekutik itzultzea beste aukera bat da. Gutxi gorabehera 50 minutu beharko genituzke. Itzulirik azkarrena da eta bi ordu baino gutxiagoan Gorlizen gaude berriro.
Baina ibilbideari kontzeptu zirkular bat eta interes gehixeago emateko, gailurreko bidezidorretik aurrerantz jarraitu eta ia Fanoko baserrietaraino jaitsiko gara. Auzoaren gaineko zelai zabaletik, oinez joango gara ezkerrerantz eta beherantz, larreak ixten dituen alanbradaren ondoan, zuhaitzen ondoan dagoen bide bat hartzeko. Hortik hartu eta minutu batzuk barru lur gaineko pista batera iritsiko gara. Bere ezkerrera joan eta berehala lehen aipatutako zementuzko pistara irtengo gara. Eskuinetik jarraitu, Urezarantza auzoraino jaitsi eta izen bereko errepidean agertuko gara.
Auzo honetatik kiroldegira jaitsiko gara Kilimanjaro garagardotegi klasiko eta beteranoaren ondotik pasatuz. Beheraxeago, futbol-zelaia eta kiroldegiko pista inguratzen dituen ibiltoki bat dago, eta errepidean uzten gaitu, kanpinaren sarreraren ondoan. Hau elizarantz jarraitu edo Ordargane bidetik igo besterik ez dugu Ibarreta Plazara iristeko (ordubete eta 30 minutu).
Ermura igotzeko bide honetan Fano eta Urezarantzatik jaitsi ditugun arren, esan behar dugu ohikoena, jende askok egiten duena, buelta osatuagoa ematea dela.
Horretarako, gailurreko bidezidorrari jarraituko diogu, artadia gure ezkerrean eta amildegia gure eskuinean dugula. Minutu batzuk barru, bi hesi gaindituz, esan bezala, Fanoko larreetara iritsiko gara. Auzoko hiru baserriak gure ezkerretara utzi eta zelai zabal batetik jarraitu behar dugu, jaitsiera leunean, hesi bateraino. Hesia gainditu ondoren, bideak galerarik gabe eramango gaitu itsasargiraino, eta ia denbora guztian beherantz egingo dugu. Bidearen zati honetan guztian itsas ikuspegi apartak daude.
Itsasargitik Astondo hondartzaren ondoan utziko gaituen errepideari jarraitu besterik ez dugu. Handik gure abiapuntura itzultzeak ez du inolako zailtasunik: hondartza inguratzen dugu Gorlizko Badiaren pasealekutik, ospitalearen aurretik pasatuz, eta herriaren erdigunera igotzen gara Hondartza ibiltokitik, bizitza osoko “paseoa”. Jaisteko ibilbide hau, luzeagoa baina paisaiari dagokionez interesgarriagoa, ordubete irauten du, gutxi gorabehera.
